زردی فیزیولوژیک

زردی فیزیولوژیک شایع‌ترین نوع زردی در بین نوزادان تازه متولد شده است و علت اصلی بروز آن افزایش غلظت بیلی روبین در خون می‌باشد. با این حال دلایل مختلفی می‌تواند موجب افزایش غلظت بیلی روبین در خون شود که در این مقاله سعی بر آن داریم با انواع آن بیش‌تر آشنا شویم. ضمنا همانطور که می‌دانید با اجاره دستگاه زردی نوزاد از سایت ایران زردی می‌توانید محیط امن و آرامی را برای درمان زردی نوزاد خود در منزل ایجاد کنید.

انواع زردی نوزاد

زردی نوزاد انواع مختلف دارد که هر کدام می‌تواند بنا به دلایل متفاوتی ایجاد ‌‎شود. تحقیقات نشان داده زردی ممکن است به یکی از شکل‌های زیر در نوزادان بروز کند:

• زردی فیزیولوژیک یا طبیعی
• زردی پاتولوژیک
• زردی ناشی از شیر مادر

در سایت Cleveland Clinic به انواع زردی نوزاد و علل بروز آن اشاره شده است که در صورت تمایل می‌توانید مطالعه کنید.

زردی فیزیولوژیک یا طبیعی

بیلی روبین یکی از مواد جانبی حاصل از تجزیه‌ی گلبول‌های قرمز آسیب دیده‌ی خون است که در بدن تمام افراد یافت می‌شود و به طور طبیعی کبد وظیفه‌ی جمع آوری و دفع آن را از طریق مدفوع دارد.

در دوران جنینی که اندام‌های داخلی بدن از جمله کبد تکامل نیافته‌اند، وظیفه‌ی دفع بیلی روبین جنین بر عهده‌ی کبد مادر است. پس از تولد نیز اندام‌های بدن نوزاد به طور کامل بالغ نشده‌اند و بنابراین کبد نوزاد امکان دفع تمام بیلی روبین تولیدی در بدن نوزاد را ندارد. در این حالت بیلی روبین تجمع یافته در خون نوزاد، موجب زردی فیزیولوژیک یا طبیعی در او خواهد شد.

در این شرایط سطح بیلی روبین از حد نرمال بالاتر رفته و موجب زرد شدن برخی نواحی از پوست و سفیدی چشم نوزاد می‌شود.

زمان بروز زردی فیزیولوژیک

علائم زردی نوزاد معمولا 2 تا 3 روز پس از تولد ایجاد شده و حتی اگر اقدام درمانی خاصی برای آن صورت نگیرد، معمولا تا رسیدن نوزاد به سن 2 هفتگی، خود به خود برطرف می‌شود. لازم به ذکر است که زردی نوزادان نارس در روزهای پنجم تا هفتم بعد از تولد به اوج خود می‌رسد و رفع زردی در آن‌ها به جای 2 هفتگی در 2 ماهگی رخ خواهد داد.

انواع زردی فیزیولوژیک یا طبیعی

زردی ناشی از ناتوانی کبد در دفع بیلی روبین

در نوزادان به دلیل تولید بیش‌تر و تجزیه‌ی سریع‌تر گلبول‌های قرمز خون در چند روز ابتدایی پس از تولد، در خون آن‌ها نسبت به بزرگسالان غلظت بیلی روبین بیش‌تری وجود دارد. معمولا کبد وظیفه‌ی فیلتر بیلی روبین را از جریان خون داشته و به روده منتقل می‌کند. همانطور که قبلا اشاره کردیم به دلیل کبد نارس در نوزادان تازه متولد شده، اغلب این فرآیند به خوبی انجام نمی‌شود؛ بنابراین افزایش بیلی روبین تجمع یافته در خون، موجب بروز علائم زردی نوزادی می‌شود. این زردی را که ناشی از شرایط طبیعی نوزاد می‌باشد، زردی فیزیولوژیک می‌نامند.

پبشنهاد می‌کنم این مطلب را مطالعه کنید: نقش بیلی روبین در زردی نوزاد

زردی ناشی از نقص شیردهی

همان‌طور که از نام آن پیدا است، زردی ناشی از نقص شیردهی به دلیل ناکافی بودن شیر مادر به وجود آمده و عدم تامین مناسب نوزاد به لحاظ تغذیه، موجب زردی نوزاد می‌شود. اصولا علائم این نوع زردی از چند هفته تا چند ماه ادامه دارد. در صورتی که میزان زردی نوزاد زیاد باشد، لازم است تغذیه‌ی نوزاد از طریق شیر خشک تا زمان کاهش علائم زردی انجام شود.

علت این نوع زردی را می‌توان کاهش دفع مدفوع جنینی (مکونیوم) دانست که موجب افزایش جذب بیلی روبین از روده می‌شود؛ در نظر داشته باشید شیر مادر ملین است و به دفع مکونیوم و کاهش زردی نوزاد کمک می‌کند.

زردی ناشی از نارس بودن نوزاد

اگر مدت زمانی که نوزاد درون رحم مادر است کمتر از 37 هفته و یا نوزاد با وزن کم‌تر از 2 کیلو و 500 گرم به دنیا آمده باشد؛ نوزاد نارس نامیده می‌شود. تحقیقات نشان داده از هر 10 نوزاد نارس، 8 نوزاد به زردی مبتلا می‌شوند. اغلب علائم زردی در این نوزادان در 24 ساعت ابتدایی تولد بروز می‌کند.

درمان زردی فیزیولوژیک

یکی از راه‌های کنترل و درمان زردی فیزیولوژیک در نوزادان، استفاده از داروی بیلی ناستر می باشد. این قطره عوارض خاصی نداشته و بر پایه‌ی گیاه شیرخشت تهیه شده است. همچنین شیردهی منظم می‌تواند موجب افزایش ادرار در نوزاد شده و به دفع بیلی روبین مازاد در بدن کمک کند. علاوه بر این نحوه‌ی صحیح شیر دادن از نکاتی است که آموزش آن باید توسط یکی از پرسنل مراقبت‌های پزشکی انجام گیرد و بر صحت اجرای آن نظارت شود. 

در روزهای ابتدایی تولد نوزاد ممکن است هر نیم ساعت یک بار به تغذیه از شیر مادر احتیاج داشته باشد. معمولا در ماه اول زندگی نوزاد ممکن است دفعات شیر خوردن طی شبانه‌روز به 14 بار نیز برسد. در دوره‌ی نوزادی فاصله‌ی دو نوبت شیردهی نباید در روز بیش‌تر از 1/5 تا 2 ساعت و بیش از 3 ساعت در شب شود.

پیشنهاد می‌کنم این مطلب را مطالعه کنید: زردی نوزاد را چگونه درمان کنیم؟ 

فتوتراپی یکی از روش‌های درمان زردی می‌باشد که در منزل به راحتی قابل اجراست. این روش برخلاف تصور عموم هیچگونه عوارض خاصی نداشته و با خیال راحت می‌توان از اشعه‌ی آبی آن جهت درمان زردی نوزاد استفاده کرد. امروزه می‌توان با اجاره دستگاه زردی نوزاد در منزل از آن برای مدت زمان مشخص استفاده نمود.

کلام آخر

زردی فیزیولوژیک اصولا با دلایل مختلف با افزایش غلظت بیلی روبین در خون ایجاد می‌شود و در صورتی که غلظت آن با راهکارهای درمانی کاهش یاید؛ قابل کنترل خواهد بود. نکته‌ای که همواره باید به آن توجه داشت، تغذیه‌ی مناسب مادر و شیردهی منظم نوزاد است. باید در نظر داشته باشید که بهتر است در روزهای ابتدایی بروز بیماری، درجه زردی نوزاد توسط پزشک متخصص بررسی شود.