کم کاری تیروئید یکی از مشکلاتی است که در نوزادان و بزرگسالان ممکن است مشاهده شود و این مشکل با نشانه‌ها و عوارضی در بدن همراه است. غده تیروئید یا سپردیس در بخش جلویی گردن قرار دارد و وظیفه مهمی در تنظیم انرژی بدن دارد. در صورت بروز مشکلاتی مانند کم کاری برای این غده، فرد دچار اختلالات ذهنی و اختلال در تمرکز و یادگیری خواهد شد. در این مطلب با علائم کم کاری تیروئید در نوزادان و روش‌های درمانی آن آشنا می‌شویم.
غده تیروئید
غده تیروئید یا همان Thyroid در جلوی گردن و پایین حنجره قرار گرفته است و وظیفه مهمی در بدن بر عهده این غده است. دو هورمون T3 و T4 با استفاده از این غده ترشح می‌شود تا سوخت و ساز بدن و تنظیم انرژی به صورت بهینه کنترل شود.
اختلال کم کاری تیروئید
اختلال کم کاری تیروئید روی بسیاری از اندام‌ها و ارگان‌های بدن کودکان اثر می‌گذارد. هورمون‌های مهمی مانند تیروکسین با استفاده از این غده ترشح می‌شود و ترشح ناکافی و کم این نوع هورمون‌ها شرایط زندگی را برای فرد مختل خواهد کرد.
این مشکل می‌تواند روی بخش‌های مختلف تاثیر بگذارد که در ادامه در مورد آن‌ها بیشتر خواهیم خواند:
اختلال سیستم عصبی
اولین سیستمی که از کم کاری این غده تاثیر می‌پذیرد، سیستم عصبی است. در واقع، با وجود این کم کاری انتقال پیام‌های عصبی بین بخش‌های مختلف سیستم عصبی مختل می‌شود. از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان برای سیستم عصبی، سوزن سوزن شدن و درد اعضای بدن است.
اختلال دستگاه تنفسی
یکی از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان بروز مشکلاتی برای نفس کشیدن در آن‌ها است. کم کاری این غده به صورت مستقیم روی کنترل تنفس و عملکرد مناسب دستگاه تنفسی تاثیر دارد. مشکل برای سیستم تنفسی مطمئنا روی عملکرد سایر اعضای بدن نیز تاثیر زیادی خواهد داشت.
ناباروری
علائم کم کاری تیروئید در نوزادان ممکن است تا سنین بزرگسالی نیز ادامه پیدا کنند. این همان موضوعی است که در چرخه تخمک گذاری نیز تاثیر منفی خواهد داشت و حتی ممکن است به ناباروری نیز منجر شود.
ایجاد خطر در دوران بارداری
بهتر است به این نکته نیز اشاره کنیم که دوران ابتدایی حاملگی از اهمیت بالایی برای رشد جنین برخوردار است. در این ماه‌های ابتدایی جنین از هورمون‌های تیروئیدی مادر استفاده خواهد کرد و کم کاری تیروئید می‌تواند باعث بروز مشکلات و خطراتی برای جنین شود.
اختلال قلبی
از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان باید به بروز اختلالات قلبی اشاره کرد. همان طور که در بخش‌های قبل نیز به آن اشاره کردیم، کم کار بودن تیروئید باعث کاهش هورمون‌های مرتبط با متابولیسم و سوخت و ساز بدن خواهد شد. با کم شدن این هورمون‌ها در بدن مشکلاتی برای قلب به وجود می‌آید که از آن جمله می‌توان به افزایش کلسترول و کاهش توان قلب در پمپاژ کردن خون اشاره کرد.
بیماری گواتر
پیدا شدن بیماری گواتر از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان است که در نهایت باعث متورم شدن غده تیروئید در ناحیه جلوی گردن خواهد شد. این بیماری مشکلات زیادی را به همراه دارد که مهم‌ترین آن‌ها مشکل در تنفس و بلعیدن غذا است.
اختلال روانی
به احتمال زیاد کم کار بودن تیروئید منجر به بروز اختلالات روانی نیز خواهد شد. برای مثال، افسردگی و منزوی شدن از جمله این مشکلات است. در حالت کلی، کم کاری تیروئید به 2 صورت مستقیم و غیرمستقیم روی عملکرد سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد.
بیماری میگزدم
بیماری میگزدم یکی از مشکلات نادر است که ممکن است در اثر کم کاری این غده به وجود بیاید. میگزدم معمولا با علائمی مانند خواب آلودگی، بی حسی و احساس سرمای شدید همراه است و فرد زمانی با این بیماری مواجه می‌شود که کم کاری تیروئید به موقع درمان یا کنترل نشود.
مشکلات گوارشی
در حالت کلی، هورمون‌های مربوط به سوخت و ساز بدن روی تمامی اندام‌ها و سیستم‌های بدن تاثیر می‌گذارند. در اثر کمبود این هورمون‌ها، بروز مشکلات گوارشی نیز خارج از انتظار نیست که در نهایت ممکن است باعث ایجاد یبوست، نفخ شکم یا سوزش معده شوند.
بیماری‌های پوستی
از علائم کم کاری تیروئید در کودکان و نوزادان می‌توان به بروز مشکلاتی برای پوست اشاره کرد. علائمی مانند شکننده شدن ناخن‌‌ها و نازک شدن موها از مسائلی است که در نتیجه کم کار شدن تیروئید به وجود می‌آید.
همچنین، تغییر حالت و رنگ ظاهری پوست نیز می‌تواند از نشانه های کم کاری تیروئید کودکان باشد.
کم کاری تیروئید نوزاد چیست؟
مشکل کم کار بودن غده تیروئید یکی از بیماری‌هایی است که خطرات بسیاری را برای نوزاد به وجود خواهد آورد. در نوزادان تازه متولد شده، این کم کاری می‌تواند باعث عقب ماندگی ذهنی شود و اندام‌های دیگر را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
توجه به این موضوع اهمیت بالایی دارد که در صورت وجود مشکل در مادران، سریعا نیاز به مراجعه به پزشک است. در صورتی که این موضوع در زمان بارداری کنترل نشود، خطرات جبران ناپذیری برای جنین و نوزاد به وجود خواهد آمد.
غربالگری مجدد
در بسیاری از مواقع و پس از آزمایش اولیه احتمالا نیاز به غربالگری مجدد احساس شود. این غربالگری به دلایل مختلفی انجام خواهد شد و زمان آن یک هفته بعد از اولین نمونه گیری است.
در شرایط زیر احتمال درخواست غربالگری مجدد وجود دارد:
- دوقلوها و چند قلوها
- نوزادانی که در بیمارستان بستری شده‌اند
- نوزادان تازه متولد شده که نارس هستند
- نوزادان با وزن تقریبی 2.5 کیلوگرم
- نوزادان با وزن بالاتر از 4 کیلوگرم
- نوزادانی که سابقه دریافت خون یا تعویض خون در گذشته داشته‌اند
علل تیروئید کم کار در نوزاد
مانند بزرگسالان، نوزادان نیز به دلیل کاهش ترشح هورمون‌های تیروئید دچار این مشکل می‌شوند. علائم کم کاری تیروئید در نوزادان زیاد است که در ادامه در مورد علت این مشکل بیشتر خواهیم خواند:
- ابتلای مادر به کم کاری غده تیروئید
- ازدواج فامیلی
- جنسیت نوزاد
- مصرف بعضی از داروها توسط مادر
- ابتلای مادر به دیابت
انواع تیروئید کم کار در نوزاد
مشکل کم کار بودن غده تیروئید در نوزادان انواع مختلفی دارد که در این بخش در مورد آن‌ها اطلاعات کاملی را به دست خواهیم آورد:
تیروئید کم کار مادرزادی
تیروئید کم کار مادرزادی از شایع‌ترین انواع این بیماری است که ژن عامل آن از والدین به نوزاد منتقل می‌شود. در این زمان، غده مربوط به تیروئید به صورت کامل تشکیل نشده است یا این غده توانایی تولید هورمون را ندارد.
در این حالت، بروز مشکلاتی برای سیستم عصبی و گوارشی از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان است.
تیروئید کم کار مادرزادی گذرا
تیروئید کم کار مادرزادی گذرا نوعی از این بیماری است که در آن غده تیروئید در محل اصلی خود است و در شکل آن نیز ناهنجاری وجود ندارد. در این حالت مشکل مربوط به ترشح کم هورمون‌ها است.
تیروئید کم کار اکتسابی
تیروئید کم کار اکتسابی در نوجوانانی که جدیدا به سن بلوغ رسیده‌اند مشاهده می‌شود و در بسیاری از موارد دلیل آن وجود یک بیماری دیگر است. در حال حاضر، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های تاثیرگذار روی این مشکل بیماری خودایمنی و التهابی تیروئید هاشیموتو است. این مشکل در ابتدای تولد مشاهده نمی‌شود و زمان مشاهده آن پس از کودکی و ابتدای نوجوانی است.
علائم تیروئید کم کار در نوزاد
علائم کم کاری تیروئید در نوزادان شامل موارد زیر است که برای تشخیص دقیق مشکل مطمئنا نیاز به انجام تست‌ها و آزمایش‌های مختلفی است:
- گریه کردن نوزاد با صدای گرفته
- مشکلاتی در رشد بدن نوزاد
- ضعف در تغذیه
- سستی و ناتوانی عضلات
- ایجاد لکه در پوست
- خواب زیاد
- زردی طولانی مدت در بخش‌های مختلف پوست
- پف کردن صورت
- یبوست و مشکلات گوارشی
درمان تیروئید کم کار در نوزاد
در صورتی که در روزها و ماه‌های اول تولد علائم کم کاری تیروئید در نوزاد را مشاهده می‌کنید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. این بیماری در نهایت می‌تواند به عقب ماندگی ذهنی منجر شود پس اصلا نباید زمان را از دست بدهید.
بهترین بازه زمانی پس از مشاهده علائم کم کاری تیروئید در نوزادان تا شش هفتگی تولد است. بهتر است بدانید تعویق زمانی باعث خواهد شد تا احتمال بروز خطرات بیشتر شود.
- درمان دارویی برای رفع این مشکل وجود دارد و با مشورت با پزشک می‌توانید بهترین راه درمان را پیش بگیرید.
عوارض دارو لووتیروکسین
نکته مهم در مصرف داروی لووتیروکسین برای درمان کم کاری، دقت در میزان مصرف است. اگر داروی مورد نظر را در زمان درست و به میزان مناسب مصرف کنید، مشکلی به وجود نخواهد آمد.
در بعضی از موارد امکان بروز عوارض جانبی وجود دارد:
- سردرد
- لرزش دست
- اضطراب
- ضعف عضلانی
- کاهش وزن
- تب
- تهوع
درمان سنتی تیروئید کم کار در نوزادان
برای کنترل و درمان کم کاری تیروئید دقت در رژیم غذایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. بیمارانی که به این مشکل مبتلا هستند باید در مصرف چربی، قند و پروتئین‌های حیوانی دقت زیادی داشته باشند و تا حد امکان مصرف میوه و سبزی را در رژیم غذایی خود قرار دهند.
با مراجعه به پزشک، احتمالا مصرف قرص ویتامین بی و قرص آهن نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت تا از مشکلات بیشتر برای فرد جلوگیری شود.
عوارض کم کاری تیروئید در کودکان
در صورتی که در زمان نوزادی این مشکل برطرف نشود، عوارض مختلفی ممکن است برای کودک به وجود آید. در همان زمان حضور در بیمارستان این مشکل تشخیص داده می‌شود و نوزاد برای درمان به بخش مربوطه ارجاع داده خواهد شد.
با این حال، در صورتی که این درمان در ابتدای تولد انجام نپذیرد، فرد ممکن است مشکلات زیر را در آینده مشاهده کند:
- عقب ماندگی ذهنی
- ناشنوایی
- عدم رشد کافی قد
- بیماری‌های اعصاب و روان
- نبود قدرت تکلم
کم کاری تیروئید و چاقی
از علائم کم کاری تیروئید در نوزادان و کودکان چاقی و اضافه وزن است. البته، این علامت ممکن است به این زودی‌ها خود را نشان ندهد و پس از گذشت چند ماه یا حتی چند سال آن را مشاهده کنید. هورمون‌هایی که توسط این غده ترشح می‌شوند نقش مهمی در کنترل و تنظیم سوخت و ساز بدن دارند و کمبود آن‌ها در بدن احتمال بروز مشکلاتی مانند اضافه وزن را افزایش می‌دهد.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
در این مطلب سعی کردیم تا شما را با علائم کم کاری تیروئید در نوزادان و کودکان آشنا کنیم. بهتر است بدانید این مشکل به مرور خود را نشان می‌دهد. بنابراین، بهتر است در صورت مشاهده نشانه‌های بیان شده به پزشک مراجعه کرده و سریعا درمان را شروع کنید. بهترین زمان شروع درمان همان ابتدای تولد است تا از تشدید بیماری جلوگیری شود.
