زردی، بیماری رایج و شناخته‌شده‌ای در میان نوزادان تازه متولد شده است که می‌تواند به شکل‌های خفیف یا شدید بروز کند. عدم توجه به این مسئله ممکن است عواقب جدی و غیرقابل جبرانی به همراه داشته باشد. از این رو، انجام آزمایش زردی برای تمامی نوزادان تازه متولد شده الزامی است. امروزه روش‌های متنوعی برای بررسی زردی نوزاد وجود دارد، که یکی از بهترین آنها استفاده از دستگاه بیلی‌چک است. این دستگاه امکان اندازه‌گیری زردی بدون نیاز به خون‌گیری از کف پای نوزاد را فراهم می‌آورد. در این مقاله، همراه ایران زردی باشید تا با جزییات بیشتر در مورد آزمایش زردی نوزاد و بیماری زردی آشنا شوید.
هدف این مقاله، آشنایی بیشتر شما با فرآیند تست زردی نوزاد در منزل است. توصیه می‌کنیم برای بررسی نتایج آزمایش، حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید.
زردی نوزاد چیست؟
اگرچه اصطلاح “زردی نوزاد” در میان خانواده‌ها رایج است، بسیاری از افراد از علت دقیق این بیماری آگاهی ندارند. زردی نوزاد به افزایش سطح بیلی‌روبین در خون مرتبط است. بیلی‌روبین ماده‌ای است که از تجزیه گلبول‌های قرمز در کبد تولید شده و از طریق روده دفع می‌شود. هنگامی که فرآیند تولید و دفع بیلی‌روبین دچار اختلال می‌شود، این ماده در خون افزایش یافته و موجب زردی می‌گردد که در نوزادان شایع‌تر است.
اگر فقط صورت نوزاد زرد شده باشد، میزان بیلی‌روبین در خون معمولاً بین ۵ تا ۷ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
زردی از زیر گردن تا ناحیه ناف نشان‌دهنده میزان بیلی‌روبین بین ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
زردی از ناف تا پایین شکم به معنای بیلی‌روبین در حدود ۲۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
زردی کل بدن نوزاد نشان‌دهنده بیلی‌روبین بالاتر از ۲۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
میزان زردی نوزاد ممکن است به طور مداوم تغییر کند. به همین دلیل، انجام تست زردی در منزل باید به صورت مکرر و تا زمان برطرف شدن کامل زردی ادامه یابد. شیردهی منظم و مکرر نوزاد در روزهای اولیه تولد و دفع مداوم ادرار و مدفوع به کاهش سطح بیلی‌روبین و از بین رفتن زردی کمک شایانی می‌کند.
توصیه می‌کنیم پس از انجام تست زردی در بیمارستان محل تولد نوزاد، این تست را در روز سوم نیز تکرار نمایید. اگر سطح زردی بالا باشد، علاوه بر انجام مداخلات پزشکی، تست‌های مکرر در روزهای بعدی ضروری است تا میزان بیلی‌روبین به سطح نرمال برسد.
چگونه تست زردی نوزاد را در منزل انجام دهیم؟
انجام تست زردی نوزاد در منزل نه تنها راحتی و آرامش را در روزهای ابتدایی زندگی نوزاد فراهم می‌آورد، بلکه به والدین این امکان را می‌دهد که از استراحت بیشتری برخوردار شوند و از خستگی ناشی از رفت و آمد به مراکز درمانی و آزمایشگاهی کاسته شود.
دستگاه بیلی‌چک
دستگاه بیلی‌چک، ابزار پیشرفته‌ای برای سنجش میزان بیلی‌روبین در خون نوزادان است. این دستگاه با استفاده از تکنولوژی سنجش غیرتهاجمی و بدون نیاز به نمونه‌برداری خون، میزان بیلی‌روبین را از طریق پوست نوزاد اندازه‌گیری می‌کند. بدین ترتیب، انجام تست زردی نوزاد در منزل بدون درد و کاملاً غیرتهاجمی انجام می‌شود. عملکرد دستگاه بیلی‌چک بسیار ساده است و نتایج آن در کمتر از ۱۰ دقیقه قابل مشاهده است. دقت این دستگاه در حد مطلوبی است و برای بررسی زردی نوزاد گزینه‌ای مناسب به شمار می‌رود.
برای استفاده از دستگاه بیلی‌چک، دستگاه به آرامی به پیشانی نوزاد نزدیک می‌شود. دستگاه به وسیله تماس با پوست، سطح بیلی‌روبین در سرم خون نوزاد را به دقت اندازه‌گیری کرده و نتیجه را به صورت عددی نمایش می‌دهد. مقدار نرمال بیلی‌روبین در نوزادان بسته به سن آنها متفاوت است.
آزمایش خون
دیگر روش برای تعیین زردی نوزاد، آزمایش خون است. در مواردی که لازم باشد میزان زردی نوزاد با استفاده از نمونه خون او بررسی شود، این امکان وجود دارد که تست زردی در منزل با نمونه‌برداری خون انجام شود. اگرچه این روش ممکن است با کمی درد ناشی از سوزن همراه باشد، اما دقت آن بسیار بالا و احتمال خطا در آن نزدیک به صفر است. نتایج به‌دست‌آمده از این روش کاملاً قابل اعتماد و دقیق است.
طبق اطلاعات منتشرشده در سایت Mayo Clinic، زردی پوست و سفیدی چشم از نشانه‌های اصلی زردی نوزاد هستند که معمولاً دو تا چهار روز پس از تولد نمایان می‌شوند.
برای بررسی زردی نوزاد، به آرامی بر روی پیشانی یا بینی کودک فشار دهید. اگر پوست در ناحیه‌ای که فشار داده‌اید، زرد به نظر می‌رسد، احتمالاً نوزاد شما زردی خفیف دارد. در غیر این صورت، پوست نوزاد باید برای لحظه‌ای کمی روشن‌تر از رنگ طبیعی خود شود. توصیه می‌شود که نوزاد را در شرایط نوری مناسب و ترجیحاً در نور طبیعی روز معاینه کنید.
چند بار باید آزمایش زردی نوزاد انجام شود؟
مقدار زردی نوزاد به‌طور مستقیم بر شدت وضعیت او تأثیر می‌گذارد؛ هرچه عدد زردی بالاتر باشد، خطر بیشتری وجود دارد. زردی کمتر از ۵ در روز اول تولد به‌طور معمول نیاز به مداخله پزشکی ندارد، اما لازم است میزان زردی نوزاد در روز سوم نیز بررسی شود. اگر عدد زردی در روزهای بعد کاهش یابد، نشان‌دهنده این است که شیردهی به نوزاد و دفع او به خوبی انجام شده و زردی نوزاد به‌طور موفقیت‌آمیز کنترل شده است.
در صورتی که میزان زردی بین ۱۳ تا ۱۷ باشد، پزشک باید اقدامات پزشکی لازم را انجام دهد. بالاترین میزان زردی که می‌تواند برای نوزادان ایجاد مشکل جدی کند، عدد ۲۵ است. زردی با عدد ۲۵ یک تهدید جدی برای سلامت و حیات نوزاد به‌شمار می‌آید و نیاز به پیگیری فوری دارد. عدم درمان به موقع زردی نوزاد می‌تواند به مشکلات جدی از جمله عقب‌ماندگی ذهنی منجر شود که یکی از عوارض شدید و نگران‌کننده زردی نوزاد است.
جدول زردی نوزاد:
زردی نوزاد، که به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون بروز می‌کند، عارضه‌ای نسبتا رایج در میان نوزادان است. در حالی که زردی خفیف معمولاً مشکلات خاصی به دنبال ندارد، اما در برخی موارد ممکن است به مشکلات جدی‌تر منجر شود. از این رو، شناسایی و درمان به‌موقع زردی نوزاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جدول درجه‌بندی زردی نوزاد ابزار ارزشمندی برای ارزیابی شدت زردی بر اساس سن نوزاد و سطح بیلی‌روبین خون است.
اگر نگران زردی نوزاد هستید چکار کنید؟
اگر نگران میزان زردی نوزادتان هستید، چه میزان زردی در محدوده مجاز جدول باشد و چه نباشد، مشورت با پزشک متخصص اطفال ضروری است. پزشک با انجام معاینه و تجویز تست زردی، می‌تواند شدت زردی را به دقت تعیین کرده و در صورت نیاز، درمان مناسب را تجویز کند.
جدول درجه‌بندی زردی نوزاد
این جدول سطح مجاز بیلی‌روبین را برای نوزادان در روزهای مختلف پس از تولد نشان می‌دهد. برای نوزادانی که ۲۰ روز از تولدشان می‌گذرد، سطح بیلی‌روبین باید کمتر از ۱۷.۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. این مقادیر به عنوان راهنمای کلی ارائه شده و ممکن است با توجه به شرایط خاص نوزاد، مانند وزن هنگام تولد، نوع تغذیه (شیر مادر یا شیر خشک) و وضعیت جسمانی او، متفاوت باشد.
جدول کامل زردی نوزاد به شرح زیر است:
| سن نوزاد | سطح نرمال بیلی‌روبین (میلی‌گرم در دسی‌لیتر) |
| نوزاد یک روزه | کمتر از ۸.۸ |
| نوزاد ۲۴ تا ۴۸ ساعته | کمتر از ۱۱.۳ |
| نوزاد بالای ۷۲ ساعت | کمتر از ۱۲.۷ |
لازم به ذکر است که وزن نوزاد، جنسیت و گروه خونی مادر نیز می‌توانند بر سطح بیلی‌روبین تأثیرگذار باشند.
زردی در نوزادان نارس و رسیده:
در روزهای اولیه تولد، اکثر نوزادان به طور طبیعی زردی ندارند. هرچند که میزان زردی آنها در روز دوم به هنگام بستری در بیمارستان اندازه‌گیری می‌شود، اما معمولاً از روز دوم به بعد است که زردی نوزاد و سطح بیلی‌روبین شروع به افزایش می‌کند. در نوزادانی که وزن تولد آنها بیش از ۲۵۰۰ گرم است، زردی معمولاً در روزهای ۳ تا ۵ تولد به اوج خود می‌رسد، در حالی که نوزادان نارس با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم، این روند را در هفته اول تولد تجربه کرده و سپس به تدریج کاهش می‌یابد.
در نوزادان نارس، زردی به طور معمول دیرتر از نوزادان رسیده بروز می‌کند و نیاز به مراقبت بیشتری دارد. معمولاً زردی در نوزادان رسیده قبل از پایان ۱۰ روزگی و در نوزادان نارس پیش از ۲۱ روزگی برطرف می‌شود.
آیا تغذیه مادر بر زردی نوزاد تأثیر دارد؟
یکی از نگرانی‌های مادران باردار این است که آیا تغذیه آنها می‌تواند بر سلامت نوزاد تاثیر بگذارد و باعث بروز زردی شود. باید تاکید کرد که نوع تغذیه مادر در دوران بارداری تاثیر چندانی بر بروز زردی نوزاد ندارد.
آنچه که بیشتر اهمیت دارد، تغذیه نوزاد در دوره شیردهی است. برای رشد طبیعی نوزاد و تأمین ویتامین‌ها و مواد مغذی لازم، او باید به طور مداوم با شیر مادر تغذیه شود. نکته جالب این است که نوزادانی که دچار زردی هستند، باید بیشتر شیر بنوشند؛ زیرا شیر مادر باعث افزایش دفع مدفوع در نوزاد می‌شود و به طور مؤثری کمک می‌کند تا بیلی‌روبین سریع‌تر از بدن نوزاد خارج شود.
رنگ مدفوع نوزاد مبتلا به زردی:
زردی نوزاد معمولاً از طریق تغییر رنگ پوست، سفیدی چشم، تب و تغذیه کودک شناسایی می‌شود، اما علائم دیگری نیز می‌تواند نشان‌دهنده این وضعیت باشد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– ضعف نوزاد در مکیدن شیر
– بی‌قراری و گریه‌های مکرر
– خواب‌آلودگی مفرط
مدفوع نوزادان تازه متولد شده در حالت عادی به رنگ‌های سبز، زرد یا نارنجی است، اما در نوزادان مبتلا به زردی، رنگ مدفوع تغییر می‌کند. رنگ مدفوع نوزادان مبتلا به زردی می‌تواند نشان‌دهنده شدت وضعیت آنها باشد. به عنوان مثال:
– نوزادان مبتلا به زردی ممکن است ادرار تیره، کدر یا زرد داشته باشند، در حالی که ادرار طبیعی باید تقریباً بی‌رنگ باشد.
– مدفوع نوزادان معمولاً زرد یا نارنجی است، اما در نوزادان دچار زردی، ممکن است مدفوع بی‌رنگ یا خاکستری شود.
اگر با این علائم مواجه شدید، حتماً به متخصص اطفال مراجعه کنید و وضعیت نوزاد را بررسی کنید.
۴ راهکار برای پیشگیری از زردی نوزاد در دوران بارداری
آیا می‌دانستید که می‌توانید از بروز زردی در نوزاد خود با اقدامات پیشگیرانه در دوران بارداری جلوگیری کنید؟ ایران زردی پیشنهاداتی برای شما دارد:
- غذای گرم: مصرف غذاهای داغ برای مادران باردار توصیه نمی‌شود، اما این بدان معنا نیست که غذا باید سرد باشد. بهتر است غذاهایی که مصرف می‌کنید، کمی گرم باشند تا به هضم بهتر کمک کنند.
- حجامت: حجامت می‌تواند به پاکسازی کبد و پیشگیری از زردی نوزاد کمک کند. توصیه می‌شود حجامت را پس از ماه چهارم بارداری و با تجویز پزشک انجام دهید.
- عرق کاسنی: عرق کاسنی از جمله موادی است که به تصفیه خون و پاکسازی کبد کمک می‌کند. مصرف این عرق تحت نظر متخصص زنان در دوران بارداری می‌تواند به پیشگیری از زردی نوزاد کمک کند.
- ادویه‌ها: ادویه‌ها خواص درمانی زیادی دارند، اما مصرف بی‌رویه آنها در دوران بارداری ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. مصرف ادویه‌ها باید به حد اعتدال و با مشورت پزشک باشد.
آیا همه نوزادان دچار زردی می‌شوند؟
نه، بسیاری از نوزادان در زمان تولد و پس از آن هرگز به زردی دچار نمی‌شوند و معمولاً این موضوع جای نگرانی ندارد. اما برخی نوزادان بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به زردی قرار دارند، از جمله:
– نوزادان نارس که به دلیل نارسایی کبد ممکن است بیشتر مستعد زردی باشند.
– نوزادان مبتلا به گالاکتوزمی، یک اختلال متابولیک نادر.
– نوزادانی که به دلیل خون‌مردگی در بدن متولد می‌شوند.
– نوزادانی که برادر یا خواهر بزرگتری داشته‌اند که به زردی مبتلا شده است.
– نوزادانی که به کم‌کاری تیروئید دچار هستند.
چگونه زردی نوزاد را در منزل تشخیص دهیم؟
برای بررسی زردی نوزاد در منزل، مراحل زیر را دنبال کنید:
- نوزاد را در محیطی با نور طبیعی قرار دهید.
- با آرامی انگشت خود را روی پیشانی، بینی و قفسه سینه نوزاد فشار دهید و سپس رها کنید.
- به تغییر رنگ پوست توجه کنید و به بررسی زردی بپردازید.
- اگر نوزاد پوست تیره‌تری دارد، لثه‌ها و سفیدی چشم او را بررسی کنید.
تست زردی نوزاد در منزل با دستگاه بیلی چک
استفاده از دستگاه بیلی چک یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص زردی نوزاد به حساب می‌آید. این دستگاه نیازی به نمونه‌گیری از کف پای نوزاد ندارد و می‌تواند به سرعت و بدون درد میزان زردی را تعیین کند. با قرار دادن دستگاه بر روی پیشانی نوزاد برای چند ثانیه، میزان بیلی‌روبین مشخص می‌شود. این دستگاه با استفاده از انعکاس نور، میزان زردی را به صورت عددی بر اساس mol/L نمایش می‌دهد.
استفاده از دستگاه بیلی چک در منزل، راحتی بیشتری را برای والدین فراهم می‌آورد و نیازی به مراجعه به مراکز درمانی برای انجام تست نیست.
آزمایش زردی نوزاد از کف پا
یکی از روش‌های سنتی برای سنجش میزان زردی در نوزاد، آزمایش خون است که معمولاً از کف پای نوزاد انجام می‌شود. این روش در بیمارستان‌ها رایج است.
تست زردی نوزاد در منزل با موبایل
برای یک راه‌حل سریع و بدون درد برای تشخیص زردی نوزاد، استفاده از برنامه بیلی‌کم می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. این برنامه به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مراجعه به بیمارستان، وضعیت نوزاد خود را بررسی کنید.
علاوه بر این، شما می‌توانید با مشاورین متخصص اطفال تماس بگیرید و علائم نوزاد را با آنها مطرح کنید. در صورت نیاز، متخصصین نوزاد را معاینه و درمان می‌کنند.
زردی نوزاد از کدام قسمت بدن شروع می‌شود؟
زردی نوزاد ممکن است از زمان تولد ظاهر شود یا چند روز بعد از تولد بروز کند. معمولاً این وضعیت از صورت و سر نوزاد آغاز می‌شود و سپس به سفیدی چشم‌ها نیز منتقل می‌شود.
در مراحل شدیدتر، زردی ممکن است به قفسه سینه، شکم و پاها گسترش یابد و پوست نوزاد کاملاً زرد به نظر برسد. اگر میزان زردی نوزاد بیش از ۱۸ باشد، نیاز به بستری در بیمارستان و تحت درمان با نور دستگاه است.
درمان زردی نوزاد با سه روش مؤثر
در کنار انجام تست زردی نوزاد در منزل، می‌توان اقدامات درمانی را نیز به‌طور همزمان پیگیری کرد. شدت زردی نوزاد تعیین‌کننده نوع درمان است و تمامی این اقدامات باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
۱. فتوتراپی (نوردرمانی)
دستگاه فتوتراپی، معروف به دستگاه نوردرمانی، یکی از اصلی‌ترین روش‌ها برای درمان زردی نوزاد است. استفاده از این دستگاه در منزل ممکن است، به شرطی که میزان زردی نوزاد بسیار بالا نباشد و نیاز به مراقبت‌های ویژه نداشته باشد. خدمات پرستار کودک در منزل نیز می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. معمولاً هنگامی که سطح زردی نوزاد در بازه ۱۰ تا ۱۵ باشد، فتوتراپی در منزل قابل اجراست. در غیر این صورت، مشاوره با کادر درمانی بیمارستانی ضروری است.
در طی فتوتراپی، نوزاد باید زیر نور دستگاه بخوابد، در حالی که چشم‌ها و آلت تناسلی او کاملاً پوشیده باشد و باقی بدن بدون لباس قرار گیرد. نوزاد هر دو ساعت یک بار از دستگاه خارج شده و با شیر مادر تغذیه می‌شود. این روش نه تنها راحتی بیشتری برای خانواده‌ها فراهم می‌آورد، بلکه با نظارت پزشک قابل پیگیری است. بر اساس میزان زردی، سطح بیلی‌روبین هر ۴ تا ۱۲ ساعت بررسی می‌شود و اگر میزان بیلی‌روبین به عدد ۸ برسد، درمان با فتوتراپی متوقف می‌شود.
۲. تعویض خون
در موارد حاد و زمانی که زردی به شدت بالا باشد و فتوتراپی مؤثر واقع نشود، تعویض خون نوزاد یا خون مادر ضروری است. این روش درمانی به ویژه برای زردی‌های شدید و مقاوم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. قطره زردی (بیلی‌ناستر)
استفاده از قطره زردی نوزاد، یا بیلی‌ناستر، همراه با فتوتراپی و تغذیه مداوم با شیر مادر، یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان زردی نوزاد است. این قطره به کاهش میزان بیلی‌روبین در خون نوزاد کمک می‌کند و در کنار سایر روش‌ها می‌تواند به تسریع بهبود کمک کند.
چگونه متوجه شویم زردی نوزاد بهبود یافته است؟
زردی نوزاد، که در بسیاری از موارد به علت علل فیزیولوژیک رخ می‌دهد، معمولاً تا دو هفته پس از تولد بهبود می‌یابد. در این مدت، تغذیه کافی با شیر مادر و در صورت لزوم انجام فتوتراپی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای ارزیابی بهبود زردی نوزاد، توجه به تغییرات زیر می‌تواند مفید باشد:
- بازگشت رنگ طبیعی پوست و چشم‌ها: زردی در ابتدا به وضوح در صورت و سفیدی چشم‌ها قابل مشاهده است. با بهبود وضعیت، این زردی کاهش می‌یابد و پوست و چشم‌ها به رنگ طبیعی خود بازمی‌گردند.
- رفع زردی در نواحی دیگر: زردی معمولاً در نواحی دیگر بدن مانند گردن، شکم و کف پاها نیز ظاهر می‌شود. بهبود به معنای بازگشت رنگ طبیعی در این نواحی است.
- رنگ طبیعی ادرار: تغییر رنگ ادرار نوزاد می‌تواند نشان‌دهنده بهبود وضعیت باشد. ادرار نوزاد به تدریج به رنگ طبیعی و شفاف بازخواهد گشت.
- کاهش بی‌قراری: با بهبود زردی، نوزاد معمولاً آرام‌تر شده و میزان بی‌قراری او کاهش می‌یابد.
- افزایش میل به شیر مادر: نوزادانی که بهبود یافته‌اند، تمایل بیشتری به تغذیه با شیر مادر خواهند داشت.
اگر میزان بیلی‌روبین خون نوزاد همچنان بالا باقی بماند یا پس از درمان علائم زردی ادامه یابد، پزشک ممکن است توصیه کند که پس از انجام روش‌های درمانی، آزمایش زردی نوزاد مجدداً بررسی شود تا از بهبود کامل اطمینان حاصل گردد.
زردی در چه نوزادانی بیشتر نگران‌کننده است؟
زردی نوزاد ممکن است در برخی شرایط به مراتب خطرناک‌تر باشد. نوزادانی که در زیر به آنها اشاره می‌شود، به عنوان گروه‌های پرخطر شناخته می‌شوند و نیاز به مراقبت ویژه‌تری دارند:
– زردی بالینی در ۲۴ ساعت اول تولد: ظهور زردی در این بازه زمانی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری باشد.
– سطح بالای بیلی‌روبین در نمودار بوتان: نوزادانی که میزان بیلی‌روبین آنها در نمودار بوتان بالاتر از حد نرمال است، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
– تولد در هفته‌های ۳۵ و ۳۶: نوزادان نارس، که در این دوره از بارداری به دنیا آمده‌اند، بیشتر در معرض زردی شدید هستند.
– کمبود آنزیم G6PD: این کمبود می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به زردی شود.
– سابقه زردی و درمان با فتوتراپی در خانواده: نوزادانی که در خانواده‌شان سابقه زردی و درمان‌های مربوطه وجود دارد، ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند.
– ناسازگاری خونی و کومبس مستقیم مثبت: این وضعیت می‌تواند منجر به زردی شدیدتر و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر شود.
– وجود سفال هماتوم یا خون مردگی گسترده: خونریزی زیرپوستی یا کبودی‌های وسیع ممکن است بر شدت زردی بیفزاید.
– کاهش وزن بیش از ۱۰ درصد در روزهای اول تولد: کاهش وزن قابل توجه در این بازه زمانی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی باشد.
– تغذیه ناکافی با شیر مادر: تغذیه ناکافی ممکن است به عدم دفع موثر بیلی‌روبین و افزایش شدت زردی منجر شود.
– سن داخل رحمی ۳۵ تا ۳۶ هفته: نوزادان متولد شده در این سنین ممکن است به دلیل عدم بلوغ کامل کبد، زردی بیشتری را تجربه کنند.
نقطه متوسط خطر برای نوزادان:
– بیلی‌روبین متوسط در نمودار بوتان: نوزادانی که در این دسته قرار دارند، نیاز به پیگیری دقیق‌تری دارند.
– زردی بالینی در ۲۴ ساعت اول تولد: این گروه نیز نیاز به توجه ویژه دارد.
– نوزادان متولد شده در هفته‌های ۳۷ تا ۳۸: این نوزادان ممکن است در معرض خطر متوسطی قرار داشته باشند.
– سابقه زردی در خواهر یا برادر: نوزادانی که در خانواده‌شان سابقه زردی وجود دارد، باید به دقت تحت نظر باشند.
– نوزادان پسر: به طور کلی، نوزادان پسر ممکن است بیشتر در معرض زردی قرار داشته باشند.
– نوزادان ماکروزومیک مادر دیابتی: نوزادان بزرگ‌تر از حد طبیعی که مادرشان دیابتی بوده، ممکن است با خطر بیشتری مواجه شوند.
نقطه حداقلی خطر برای نوزادان:
– بیلی‌روبین در منطقه کم خطر در نمودار بوتان: نوزادانی که در این دسته قرار دارند، عموماً کمتر در معرض مشکلات شدید زردی هستند.
– تولد پس از ۳۸ هفته: نوزادانی که در این زمان به دنیا آمده‌اند، کمتر در معرض زردی شدید قرار دارند.
– تغذیه کافی با شیر مادر: نوزادانی که تغذیه مناسب دریافت می‌کنند، معمولاً خطر کمتری دارند.
– ترخیص از بیمارستان پس از ۴۸ ساعت: نوزادانی که در این زمان از بیمارستان مرخص می‌شوند، معمولاً تحت نظر قرار دارند و وضعیت آنها پایش شده است.
شیوع زردی در نوزادان:
تقریباً ۶۰ درصد نوزادان رسیده در روز دوم یا سوم پس از تولد دچار زردی می‌شوند که به طور معمول پس از یک هفته بهبود می‌یابد. از سوی دیگر، حدود ۸۰ درصد نوزادان نارس نیز به مرور و پس از تولد از زردی رهایی می‌یابند.
آیا باید از زردی نوزاد خود نگران باشید؟
زردی نوزاد به دلیل تجمع بیلی‌روبین، که یک رنگدانه طبیعی در بدن است، به وجود می‌آید. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که کبد نوزاد در چند روز اول تولد به طور کامل شروع به فعالیت نمی‌کند و به همین دلیل قادر به دفع مناسب بیلی‌روبین نیست. با گذشت زمان و با شروع فعالیت کبد، زردی معمولاً بهبود می‌یابد و بیلی‌روبین از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
در بسیاری از موارد، زردی نوزاد جای نگرانی ندارد و با چند روز استفاده از دستگاه‌های درمانی و کمک‌های پزشکی، وضعیت بهبود می‌یابد.
باورهای نادرست درباره زردی نوزاد
- تغذیه مادر باعث زردی می‌شود: این اعتقاد اشتباه است و هیچ ارتباطی با بروز زردی نوزاد ندارد. با این حال، تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری می‌تواند به سلامت کلی کودک و عملکرد بهتر کبد او کمک کند.
- زردی منجر به مرگ می‌شود: در بیشتر موارد، زردی خود به خود برطرف می‌شود و خطری برای زندگی نوزاد ندارد، مگر اینکه تحت نظر پزشک قرار نگیرد. در شرایط نادر و شدید، عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند اختلالات رشد و آسیب‌های مغزی شود.
- فقط نوزادان کم وزن دچار زردی می‌شوند: زردی به کم وزنی نوزاد ارتباطی ندارد و بیشتر به نارس بودن نوزاد و عدم تکامل کامل کبد مرتبط است.
- زردی نیاز به درمان ندارد: این باور اشتباه است. در واقع، بی‌توجهی به درمان زردی می‌تواند عوارض جدی از جمله مشکلات ذهنی و فیزیکی را به دنبال داشته باشد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به تعویض خون نوزاد باشد.
در نهایت، مهم است که زردی نوزاد به طور دقیق زیر نظر پزشک بررسی و درمان شود تا از بروز عوارض جدی جلوگیری گردد.
آزمایش‌های لازم برای بررسی زردی نوزاد
اگر زردی نوزاد بیش از دو هفته طول بکشد، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- آزمایش گروه خونی و Rh: برای بررسی ناسازگاری‌های خونی که می‌تواند بر زردی تاثیر بگذارد.
- آزمایش CBC: برای ارزیابی وضعیت کلی خون و شناسایی مشکلات احتمالی.
- تست G6PD: برای بررسی نقص آنزیم G6PD که می‌تواند باعث زردی شود.
- آزمایش تیروئید: برای اطمینان از عملکرد صحیح غده تیروئید.
- آزمایش ادرار: برای بررسی وجود هر گونه مشکل متابولیک یا بیماری‌های دیگر.
توجه: تمامی اطلاعات ارائه شده در این مقاله نمی‌تواند جایگزین مشورت پزشکی باشد. برای تشخیص دقیق زردی نوزاد و تعیین روش‌های درمانی مناسب، حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید.
