زردی نوزاد، یکی از مشکلات شایع و رایج در نوزادان تازه متولد شده است که از دیرباز وجود داشته و به طرق مختلف مورد توجه قرار گرفته است. در طب سنتی ایرانی، ترنجبین به‌عنوان یکی از درمان‌های مؤثر برای زردی نوزاد معرفی شده است.
در سال‌های اخیر، تأثیر ترنجبین در درمان زردی نوزاد توسط طب جدید نیز مورد بررسی قرار گرفته و تحقیقات منتشر شده نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند به‌طور قابل توجهی به کاهش زردی نوزاد کمک کند. برخی مطالعات حتی اثرگذاری آن را قابل مقایسه با یا حتی بیشتر از روش‌های مدرن و پرهزینه امروزی دانسته‌اند.
با این حال، باید توجه داشت که استفاده از ترنجبین برای نوزاد باید تحت نظر یک متخصص صورت گیرد و تنها در مواردی که زردی نوزاد خفیف و قابل کنترل است، مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که زردی نوزاد جدی و نیازمند مداخله پزشکی باشد، ضروری است با پزشک متخصص مشورت کنید و از درمان‌هایی که پزشک اطفال توصیه می‌کند بهره‌برداری کنید. عدم توجه به این مسئله می‌تواند به آسیب‌های جدی و غیرقابل جبران برای نوزاد منجر شود.
اکنون که این نکات روشن شد، بیایید به بررسی خواص ترنجبین و روش‌های استفاده از آن برای درمان زردی نوزاد بپردازیم.
ترنجبین چیست؟
ترنجبین، که در انگلیسی به نام manna of hedysarum شناخته می‌شود، در واقع شیره گیاه خارشتر است. این گیاه، با نام علمی Alhagi maurorum و به نام‌های حاج یا خاربز نیز معروف است، در مناطق خشک و شوره‌زار رشد می‌کند.
تولید ترنجبین به‌وسیله نوعی حشره به نام Larinus انجام می‌شود، به‌طوری‌که این شیره تنها در مناطقی که این حشره وجود دارد، تولید می‌شود. جمع‌آوری ترنجبین از گیاه خارشتر معمولاً پیش از طلوع خورشید انجام می‌شود تا از تبخیر جلوگیری شود.
از نظر ترکیبات شیمیایی، ترنجبین حاوی ترکیبات قندی متنوعی مانند منو ساکاریدها (گلوکز و فروکتوز)، دی‌ساکاریدها (ساکاروز) و تری‌ساکاریدها (ملزیتوز) است. به همین دلیل، این ماده شیرین و به‌راحتی در آب حل می‌شود و در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از کاربردهای رایج ترنجبین، استفاده از آن در قطره‌های درمانی برای کاهش زردی نوزاد است.
ترنجبین و خواص درمانی آن
ترنجبین از منظر طب سنتی، دارای خاصیت‌های گرم و تر است و به‌عنوان یک ماده مؤثر در کاهش صفرا، ملین، تب‌بُر و خلط‌آور شناخته می‌شود و همچنین خواص ضد میکروبی دارد.
در طب سنتی، زردی نوزاد معمولاً به‌عنوان نتیجه غلبه صفرا در نظر گرفته می‌شود. از این رو، مصرف ترنجبین می‌تواند با کاهش میزان صفرا، به بهبود رنگ پوست نوزاد کمک کند. برای دستیابی به نتایج مطلوب، مصرف ترنجبین باید هم برای مادر و هم برای نوزاد صورت گیرد. چرا که تغییرات در ترکیبات شیر مادر به کمک خواص ترنجبین می‌تواند به درمان زردی نوزاد کمک کند.
برای پیشگیری از بروز زردی نوزاد، توصیه می‌شود که مادر از دوران بارداری از خواص ترنجبین بهره‌برداری کند تا احتمال ابتلای نوزاد به زردی کاهش یابد.
با این حال، ترنجبین دارای خاصیت ملین نیز هست و ممکن است باعث نرم‌شدن مدفوع و ایجاد اسهال خفیف شود. این اثر می‌تواند با دفع صفرا و خلط‌هایی که باعث زردی نوزاد می‌شوند، به درمان کمک کند. اما در صورتی که اسهال شدید باشد، خطراتی مانند کم‌آبی و از دست دادن الکترولیت‌های بدن نوزاد ممکن است افزایش یابد. بنابراین، اگر پس از مصرف ترنجبین نوزاد دچار اسهال شدید شد، باید مصرف قطره ترنجبین متوقف شود.
نحوه مصرف ترنجبین برای نوزاد
برای بهره‌برداری مؤثر از ترنجبین در درمان زردی نوزاد، ضروری است که هم مادر در دوران بارداری و هم نوزاد به‌درستی از این ماده استفاده کنند. توصیه می‌شود که ترنجبین عمدتاً توسط مادر مصرف شود و از طریق شیردهی به نوزاد منتقل گردد. این روش معمولاً به‌صرفه‌تر و مؤثرتر است، اما در برخی موارد می‌توان مقدار کمی از ترنجبین را به نوزاد نیز داد.
در ادامه، هر دو روش مصرف ترنجبین برای زردی نوزاد را بررسی می‌کنیم:
روش مصرف ترنجبین توسط مادر:
مادر باید حدود ۳۰ گرم ترنجبین را در یک لیوان آب جوش حل کند و سپس با استفاده از یک پارچه نازک صاف نماید. بهترین زمان برای مصرف این نوشیدنی، صبح‌ها و به‌صورت ناشتا است. یک ساعت پس از مصرف، مادر می‌تواند نوزاد را شیر دهد. همچنین، قطره بیلی ناستر که حاوی ترنجبین و شیر خشت است، می‌تواند به‌عنوان جایگزین مناسبی برای ترنجبین عمل کند.
مقدار مصرف ترنجبین برای نوزاد:
اگر قصد دارید ترنجبین را مستقیماً به نوزاد بدهید، می‌توانید از قطره بیلی ناستر استفاده کنید. برای این کار، باید به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن نوزاد، ۳ تا ۵ قطره بیلی ناستر را سه بار در روز به نوزاد بدهید. این قطره به دلیل داشتن مانیتول، تعداد دفعات مدفوع را افزایش داده و به دفع بیلی‌روبین از مدفوع کمک می‌کند.
در صورتی که تمایل دارید ترنجبین را به‌طور جداگانه به نوزاد بدهید، مقداری از آن را در آب جوش حل کرده و پس از صاف کردن، با قطره‌چکان به نوزاد بدهید.
فتوتراپی/تسریع در درمان زردی نوزاد
اگر به‌دنبال راهی مؤثر و کارآمد برای درمان زردی نوزاد هستید، اجاره دستگاه فتوتراپی می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد. فتوتراپی به معنای قرار دادن پوست نوزاد در معرض نور فلورسنت است. این نور به تجزیه بیلی‌روبین کمک کرده و بهبود قابل توجهی در سطح زردی نوزاد ایجاد می‌کند. با استفاده از فتوتراپی، می‌توانید به‌طور مؤثر به کاهش سطح بیلی‌روبین در نوزاد کمک کنید و مشکل زردی نوزادتان را بهبود بخشید.
مجموعه ما با ارائه خدمات اجاره دستگاه فتوتراپی به شما این امکان را می‌دهد که با آرامش و اطمینان خاطر، درمان زردی نوزاد خود را در خانه انجام دهید.
